Civis Mundi digitaal, thema Corruptie en Integriteit
————————————————————————————————
160731, Corruptie en Integriteit in #38, Civis Mundi
Civis Mundi digitaal # 38, juli 2016
Voor nadere informatie over voorgaande digitale nummers van Civis Mundi,
zie www.civismundi.nl.
Corruptie en Integriteit
- Website van de maand – Michel van Hulten
- Politiedoden: reactie op recensie en toevoeging van de heer Van Hulten – Eveline Thoonen en Wilma Duijst
- Morele moed van ondernemingen – Johan Wempe
—————————————————————————
Voor e-Civis Mundi #36, thema 26, Corruptie & Integriteit
http://www.civismundi.nl/index.php?p=nummers&s=bekijken&n=50
http://www.civismundi.nl/index.php?p=nummers&s=bekijken&n=50#Thema 13: Corruptie en integriteit
Website van de maand: Kijk naar wat anderen doen die ook corruptie bestrijden
http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2926
Column: Vertrouwen
Michel van Hulten
http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2927
Onderzoek politiedoden en evaluatie
Eveline Thoonen & Wilma Duijst
http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2928
(1)
Website van de maand
Kijk naar wat anderen doen die ook corruptie bestrijden
Deze maand is onze opvallende website www.eagle-enforcement.org van het ‘EAGLE Network’, burgers in Afrika die trachten de overheid zover te krijgen dat de overheid zelf de wet naleeft. Ook in Nederland een af en toe nuttige activiteit: van de regering eisen dat de wet wordt toegepast, zie www.eagle-enforcement.org
[dit is geen vergissing: wonderlijk dat niet alle regeringen altijd wettelijk handelen?]
‘The EAGLE Network (Eco Activists for Governance and Law Enforcement) is leading the fight against wildlife crime with more than 1,000 significant wildlife traffickers jailed to date, fighting corruption to break complicity and ensure justice.
EAGLE developed a model of working with governments on investigations, arrest operations, legal follow up and media activities to get the law applied.’
We weten redelijk goed gedocumenteerd wat er aan wild en trofeeën uit Afrika wordt geëxporteerd, wat er aankomt in Rotterdam weten we niet. Onze wetshandhavers zijn er ook niet zo op uit om dat te weten te komen!
‘The EAGLE Network’s projects follow up the entire law enforcement process from investigations to jail visits to confirm execution of sentences, in a body-guard system against corruption.’ info@eagle-enforcement.org
Zie ook: ‘Corruption feeds and sustains ‘spiraling’ wildlife and forest crime – UN anti-crime chief’ in: http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=52450#.VrudluHSlaS
(2)
Column Michel van Hulten: Vertrouwen.
De kortste definitie mij bekend voor ‘corruptie’ luidt: ‘misbruik van door benoeming of verkiezing verkregen macht’. Helaas denken (en zeggen en schrijven) nog steeds velen dat zulk gedrag vooral elders voorkomt. Anders gezegd: in Nederland wordt minder dan elders misbruik van macht ‘normaal’ gevonden.
In de Volkskrant van 10 maart schreef Bert Wagendorp in zijn column op pagina 2 onder de titel ‘hoofd’ over het afgehakte hoofd dat gevonden was op de Amstelveenseweg in Amsterdam. Naar later bleek was het een hoofd afgehakt van een jonge Marokkaan. Op dat moment was nog niet duidelijk of dit ‘afhakken en ten toon stellen’ een dieper motief had’ dan alleen moord. Wouter Laumans, journalist van het AD noemde het ‘onduidelijk’ wat de poldermaffia bedoelde ‘met een hoofd op de stoep’, wel dat ‘met het hoofd de daders lieten zien maling te hebben aan de rechtsstaat’.
Op dezelfde pagina rapporteert de Volkskrant dat de Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen informatie achterhield voor de Tweede Kamer. Hij zou een jaar eerder het plan hebben gehad de Kinderombudsman Marc Dullaert in de Kamer voor te dragen voor de gebruikelijke termijn van zes jaar, mits de Kinderombudsman zijn handtekening zou zetten onder een geheime ontslagbrief die garandeerde dat hij binnen een jaar zou vertrekken. Geen woord over ‘maling hebben aan de rechtsstaat’. Selectieve verontwaardiging? Geen woord over ‘machtsmisbruik’.
Reinier van Zutphen gaat gewoon door als vertrouwenwekkend persoon.
(3)
Politiedoden
Soms wordt ophef gemaakt van het ‘zoekraken’ bij politie en Openbaar Ministerie van zaken als Het Teeven-briefje, het Srebrenica-fotorolletje, en de verloren telefoontap van Van Rey. Twee onderzoeksters doken in het vinden van antwoorden op vragen die zij hadden rond het fenomeen ‘politiedoden’. Een belangwekkend rapport is het resultaat.
Als bijproduct vanuit hun grondmateriaal en verdergaand dan hun conclusies, zie ik dat het niet om incidenten gaat. Zelfs als het gaat om zaken van leven en dood is ‘zoekraken’ bij deze overheidsorganen ‘staande praktijk’. Het is kennelijk bepaald niet uitzonderlijk dat stukken niet worden teruggevonden. Is dit ook misbruik maken van macht? Corrupt gedrag?
Reacties aan
Dr Michel van Hulten, www.corruptie.org, michel@vanhulten.com
De staat waarin onze politie archiveert
Onderzoek politiedoden, recensie en toevoeging
Cahiers Politiestudies, Jaargang 2015-4, nr. 37, p. 91-115, c Maklu-Uitgevers, ISBN 978-90-466-0724-4
Onderzoek politiedoden onder de loep: verdragsverplichtingen en Nederlandse praktijk
Eveline Thoonen, Promovenda, Radboud Universiteit, Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Vaksectie Strafrecht & Criminologie. Junior onderzoeker, ACkenniscentrum.
Wilma Duijst, Forensisch arts NFI en GGD IJsselland. Onderzoeker Radboudumc.
Een dossieronderzoek naar overlijdensgevallen van personen die ten tijde van hun overlijden van hun vrijheid waren benomen door de Nederlandse politie (2005-2010).
Recente gevallen van doden door politiegeweld of van overlijden in detentie doen in de maatschappij en deden bij de onderzoeksters vragen opkomen naar overlijden door geweldgebruik door politieambtenaren, en naar overlijden in een politiecel zoals suicides en overlijden door somatische problemen. Ook de vraag of de overheid zich voldoende heeft ingespannen om het overlijden te voorkomen is opgekomen.
De Nederlandse overheid heeft namelijk op grond van art. 2 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) een zorgplicht voor alle personen die van overheidswege hun vrijheid wordt benomen (gedetineerden) en moet het recht op leven van deze personen beschermen.
Dit onderzoek door Thoonen en Duijst is niet het eerste op dit terrein. Eerder onderzocht de Rijksrecherche dezelfde problematiek en publiceerde De politie een zorg! Analyse van overlijdensgevallen onder de zorg van de politie 2000-2004. (Den Haag: Ando, 2006).
Opmerkelijk is dat – zonder er verder conclusies aan te verbinden – nu door deze auteurs gemeld wordt dat ‘in 26 van de 37 dossiers uit die jaren de afdoeningsberichten van het Openbaar Ministerie (OM) ontbreken’. En ‘van de overige 11 dossiers concludeerde de Rijksrecherche tijdens dit onderzoek ten aanzien van de wel aanwezige afdoeningsberichten dat de afweging over de afdoening in het ene geval zeer uitgebreid was geformuleerd en in andere gevallen was beperkt tot de mededeling dat geen strafvervolging zou volgen’.
Alles bijeen niet bepaald wat je zou mogen verwachten van een verantwoordelijke rijksdienst. Administratief waardeloos. Een voorafspiegeling alvast van wat verwacht kon worden aan documentatie en verantwoording in de erop volgende periode van 2005 tot 2010? Bedenk daarbij dat het niet gaat om tasjesdieven of een gestolen fiets maar om dood!
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) stelt dat op de autoriteiten de bewijslast ligt een overtuigende en bevredigende verklaring te geven voor het overlijden van een gedetineerde. Daarvan is dus over de periode 2000-2004 niets of weinig in de politie- of justitie-archieven te vinden. Hoe is dat in later jaren?
Het jongste onderzoek, 2005-2010
In de periode 2005-2010 heeft de Rijksrecherche 78 overlijdensgevallen onderzocht van
personen die onder verantwoordelijkheid van de Nederlandse politie vielen, waaronder
15 overlijdensgevallen door vuurwapengebruik van de politie en 5 zelfmoorden. In deze periode was er nog geen nationale politie met 10 regionale eenheden, maar bestonden er 25 politieregio’s.
Het algemene beeld dat voor de onderzoeksters uit de dossiers van de Rijksrecherche naar voren kwam is dat de Rijksrecherche zich richtte op de gebeurtenissen die hadden plaatsgevonden tussen het moment dat de betrokkene onder verantwoordelijkheid van de politie viel en het overlijden of het vervoer naar het ziekenhuis.
‘In de 59 schouwverslagen die aanwezig waren in de 78 dossiers [let wel: dit betekent dus dat die schouwverslagen in 19 dossiers dus helemaal ontbreken, een op vier! MvH] werd niet in alle gevallen [dat wil zeggen in de overige 59] aandacht besteed aan de onderdelen die een schouwverslag moet [nadruk door MvH) bevatten. In 25 gevallen werd geen aandacht besteed aan de medische voorgeschiedenis, in 8 gevallen ontbrak een beschrijving van de situatie, in 9 gevallen bleef de beschrijving van de uiterlijke kenmerken achterwege en in 7 gevallen werd geen conclusie getrokken’ [uit het artikel blijkt niet of je al deze tekortkomingen cumulatief bij elkaar moet optellen of dat ze geheel of gedeeltelijk overlappen, vast staat dat van de 59 rapporten er 25 à 49 tekortkomingen vertonen, zeg maar de helft, MvH]. In totaal deugt tenminste in tweederde van de dossiers de verslaglegging niet of is totaal afwezig.
Voorts blijkt dat in de verhoren van de Rijksrecherche kennelijk niet of slechts summier in alle gevallen aandacht besteed is aan de reanimatie en de geboden eerste hulp. Men vroeg bijvoorbeeld niet door naar de redenen waarom de politieambtenaren tot de conclusie waren gekomen dat betrokkene was overleden en reanimatie achterwege was gebleven. In 3 gevallen kon uit het dossier niet worden afgeleid of er was gereanimeerd en in 1 van deze gevallen was er ook te weinig informatie om te beoordelen of er een indicatie was voor reanimatie.
Wij [dat zijn de auteurs Thoonen en Duijst] ‘stelden met name vast in de gevallen waarin een uitwendige doodsoorzaak werd gevonden (schietincident, ongeval met voertuig, val van grote hoogte) dat in deze gevallen de nadruk van het onderzoek van de Rijksrecherche lag op de vraag of er een relatie bestond tussen het optreden van de politie en het overlijden, en of het geweldgebruik rechtmatig was dan wel of er anderszins sprake was van verwijtbaarheid’. [Het heeft er dus alle schijn van dat het de Rijksrecherche er vooral om ging of de eigen collega’s iets te verwijten viel of niet. Is dat het belangrijkste? Gaat het er toch vooral om ‘het eigen huis’ schoon te wassen? MvH]. Ook blijkt het horen van het ingeschakelde ambulancepersoneel in het ene geval wel en in het andere geval niet te zijn gebeurd.
Zonder er enigerlei conclusie aan te verbinden stellen de onderzoeksters wel vast dat ‘de materiële leiding van het onderzoek van de Rijksrecherche in 69 gevallen (88%) lag bij een officier van justitie binnen wiens arrondissement de betrokken regiopolitie
viel (hierna: eigen regio)’. [Deze constatering is van belang omdat een van de uitdrukkelijke eisen die gesteld worden door het EHRM is dat onpartijdigheid en oafhankelijkheid kenmerkend moeten zijn voor deze onderzoekingen. Is dat wel gegarandeerd als het de eigen OvJ betreft?]. In acht gevallen lag de leiding van het onderzoek van de Rijksrecherche wel bij een officier van een andere regio, of werd de leiding in een later stadium (‘met het oog op objectiviteit dan wel onpartijdigheid’) overgedragen van de officier van de eigen regio naar een officier van justitie van een andere regio, of lag die bij de hoofdofficier van justitie van de eigen regio. En in een geval bleken twee arrondissementsparketten te worden genoemd in het dossier van de Rijksrecherche en kon het dossier bij het OM niet worden achterhaald [!].
In 17 gevallen werd in het dossier opgemerkt dat de officier van justitie die (uiteindelijk) de leiding van het onderzoek van de Rijksrecherche had, niet gebonden was aan het gebied waarbinnen de betrokken politieambtenaren werkten. In 3 van deze 17 gevallen was deze officier van justitie aan een ander arrondissementsparket verbonden. In 11 gevallen werd opgemerkt dat de zaaksofficier van justitie geen nauwe banden of geen directe binding had met het onderdeel van het betrokken politiekorps of geen directe betrokkenheid had bij de arrestantenzorg. ‘Uit de dossiers bleek niet wat moet worden verstaan onder de afwezigheid van nauwe banden’, melden de onderzoeksters.
Onvermijdelijk komt de vraag op waarom niet in alle 78 gevallen vanaf het begin van een zaak dit aspect van objectiviteit en onafhankelijkheid in het onderzoek als zwaarwegender kenmerk wordt meegenomen, en niet altijd en zonder ook maar enige discussie of twijfel, gekozen wordt voor een aan de eigen afdeling bedrijfsvreemde Officier van Justitie?
Na alle reeds hiervoor opgesomde tekortkomingen wekt het geen verbazing meer dat de onderzoeksters ook nog constateren dat ‘ruim 20% van de dossiers niet kon worden achterhaald bij het OM’ , en dat ‘de wel aanwezige dossiers niet allemaal compleet bleken te zijn’ [vet door MvH].
Wat betekent dan ‘niet helemaal compleet’? Zij melden dat in 24 gevallen (31%) de dossiers van het OM en de Rijksrecherche geen afdoeningsbeslissing bevatten [maar dit is veel meer dan 31% zoals de onderzoeksters dat vermeldden. Immers, de niet-achterhaalde dossiers tellen niet mee! De 24 gevallen relateren daarom aan de wel gevonden 62 dossiers – aannemend dat ‘ruim 20%’ in feite is: 16 dossiers. Dan bevatten dus 24 dossiers van de wel achterhaalde 62 dossiers, geen afdoeningsbericht, dat is 39%. In bijna 6 op de tien gevallen is achteraf niet te achterhalen wat de finale conclusie van het eigen ingestelde onderzoek is geweest. Het is kennelijk bepaald niet uitzonderlijk dat stukken niet worden teruggevonden. Het Teeven-briefje, het Srebrenica-rolletje, en de verloren telefoontap van Van Rey, staan bepaald niet alleen, het zijn geen incidenten, ‘ontbreken’ is ‘staande praktijk’. Dat voorkomt al vele schuldvragen.]
Die laatste conclusie trek ik niet voor niets, want de onderzoeksters melden ook nog als resultaat dat ‘in overige gevallen uit het dossier niet geheel duidelijk werd wie de beslissing tot niet vervolgen had genomen, of bevatte het dossier meerdere beslissingen van verschillende (hoofd)officieren van justitie’. ’Uit geen enkel dossier kwam naar voren dat het OM besloot tot strafrechtelijke vervolging van een overheidsfunctionaris over te gaan [vet door MvH]. ‘In 6 gevallen zijn er een of meerdere 12-sv procedures gevoerd’ (op grond van art. 12-sv kan een rechtstreeks belanghebbende schriftelijk beklag doen bij het bevoegde gerechtshof over het feit dat het OM heeft besloten geen vervolging in te stellen naar een al dan niet vermeend strafbaar feit). ‘In 5 van deze 6 gevallen bleek dat het beklag was afgewezen en in 1 geval konden wij de beslissing niet herleiden uit de beschikbare stukken’ [opnieuw de kritische maar ook cynische vraag: hoe is dat mogelijk?] Deze uitkomst bevestigt overigens wat ik al eerder van anderen vernam, dat het weinig zin heeft om zo’n artikel 12-sv beklag te doen want dat de klager vrijwel altijd verliest.
De onderzoeksters concluderen eigenlijk alleen:
‘de resultaten van het dossieronderzoek laten naar onze mening zien dat er verschillende verbetermogelijkheden dan wel aandachtspunten zijn met het oog op de wijze waarop invulling is gegeven aan de onderzoeksverplichting van de overheid bij onderzoeken naar het overlijden van personen die onder verantwoordelijkheid van de Nederlandse politie vielen. Deze punten betreffen de effectiviteit en onafhankelijkheid van onderzoek en de informatievoorziening (richting de nabestaanden).’
Ik vind dat wel een zeer mild oordeel.
Daarom zie ik ook het grootste voordeel dat behaald is met dit onderzoek naar ‘politiedoden’ dat het goed gedocumenteerd is. Het laat uitstekend zien dat er nog zeer veel te doen is aan de kwaliteit van documentatie, administratie, archivering en in bewaarneming bij de politie.
Een tweede conclusie die zich opdringt is dat wat er wel aan dossiers aanwezig is van dusdanig slechte kwaliteit is dat je wel móet twijfelen aan de mogelijkheid van de rechterlijke macht te vertrouwen op wat politiële en justitiële instanties aan informatie aanbieden om tot juiste rechtvaardige uitspraken te kunnen komen.
Het is volstrekt duidelijk dat de rechter niet op voorhand ervan uit kan gaan dat de overheid [lees: politie en justitie] haar zaakjes goed op orde heeft, deskundig is, en vooral: dat zij op haar woord moet worden geloofd. Integendeel.
Nawoord
Op 1 maart bood ik voorgaande tekst aan bij de Stichting Maatschappij en Veiligheid. Op 2 maart bevestigde de Stichting de ontvangst en doorzending aan de hoofdredactie van de Politiecahiers. Van deze redactie kreeg ik het bericht: ‘Ik heb uw reactie ter commentaar voorgelegd aan Thoonen en Duijst. Ik hoop u spoedig te kunnen berichten.’
Een inhoudelijk antwoord zal zodra het mij bereikt worden doorgezet naar het eerstvolgende nummer van Civis Mundi.
*****
Civis Mundi #35, 6 februari 2016 (scrol iets lager en vindt de artikelen van dit nummer)
Overzicht #13 – #3.. Civis Mundi, Corruptie & Integriteit
Sinds nummer 13, september 2012, verschijnen in Civis Mundi Digitaal artikelen over corruptie en integriteit in een speciale eigen rubriek. Zowel hoofdredacteur Wim Couwenberg als de redacteur voor dit onderdeel, Michel van Hulten gaan hiermee door. De resultaten tot nu toe staan vermeld in dit overzicht.
De onderzoeksgroep ‘Governance’ van de Saxion Academie Bestuur, Recht & Ruimte ondersteunt deze bijdrage aan bewustwording over dit verschijnsel in onze maatschappij dat ons zoveel schade toebrengt. Wij beogen aan allen in het corruptie- en integriteits-domein: politici, ambtenaren, burgers, ondernemers, en aan alle onderzoekers een kans te geven er hun bevindingen of discussies een plaats te geven. Wij willen vooral aandacht schenken aan corruptie in westerse liberale democratieën, met name de lidstaten van de OESO. Al was het maar om te benadrukken dat in tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen, het niet juist is om te stellen dat corruptie vooral voorkomt in minder ontwikkelde landen en economieën. Bij ons springt de (grote) belangenverstrengeling eruit: ‘ik doe wat voor jou als jij wat doet voor mij’. De ‘bruine envelop met inhoud’ is wat minder courant geworden in ons corruptieland. Daarom ook veel belangstelling voor belangenverstrengeling, dubbele petten, en stapelen van inkomens.
Spontane tekstbijdragen worden verwelkomd, het debat zal niet worden geschuwd. Het plaatsingsbeleid is erop gericht zoveel mogelijk toe te laten opdat nieuwe initiatieven en discussies ook een royale kans krijgen. Promovendi kunnen hun nieuw verworven inzichten hier kwijt en bereiken daarmee een ander publiek. MA-scripties kunnen worden omgewerkt tot artikelen. Een bijdrage is bij voorkeur niet langer dan 5.000 woorden, en in het Nederlands gesteld. ‘Tegensprekers’ op geplaatste artikelen worden aangemoedigd van hun hart toch vooral geen moordkuil te maken maar te komen met hun discussie-bijdragen.
Als U anderen wilt aanmelden als geadresseerden voor deze e-mails/artikelen, hun namen met e-mail-adressen zijn zeer welkom. Wilt u zich afmelden, doet u dat dan, het spijt mij zeer maar dan gaat uw naam en adres van de verzendlijst af.
Inzendingen richten aan Michel van Hulten (michel@vanhulten.com).
————————————————————————————————
Civis Mundi #35, 6 februari 2016 (scrol iets lager en vindt de artikelen van dit nummer)
Verantwoording
Binnen de Academie voor Bestuur, Recht en Ruimte werkte sinds 2007 een kleine groep aan de bijzondere vorm van financiële misdrijven en wetsovertredingen die het best benoemd wordt als ‘corruptie’, een ruimer begrip dan het reeds oud-Hollandse ‘omkoping’. Het gaat namelijk niet alleen om betalingen in geld, cadeaus, en privileges, maar ook om vormen van misbruik van verworven macht (verkregen door verkiezing of benoeming) om gunsten te verstrekken of ontvangen waartoe men niet bevoegd/gerechtigd is.
Uit deze groep is Johan Wempe vertrokken naar de VU waar hij nu voltijds hoogleraar is in ‘ethiek en bedrijfsleven’, en Michel van Hulten kreeg geen voortzetting van zijn ‘nillers’-contract bij Saxion, werd bedankt voor zijn inzet sinds 2007, en wordt geacht nu thuis te genieten van zijn pensioen.
Een van de uitlaatkleppen voor ons werk was de mogelijkheid die sinds 2013 werd geboden door het e-magazine Civis Mundi (ga naar www.civismundi.nl) waarop eenieder zich gratis kan abonneren.
Sinds nummer 13 van dit magazine dat eens per twee maanden verschijnt (alleen digitaal) wordt het onderdeel/thema 26 ‘Corruptie & Integriteit’ actief toegezonden aan enkele lijsten van adressen van mogelijk geïnteresseerden. Die zending wordt ook geplaatst op website www.corruptie.org, een website die beheerd wordt door Michel van Hulten. Op die website staat nog enige tijd vermeld dat de site deel uitmaakt van de SAXION-familie. In overeenstemming met de nieuwe directeur van de Academie gaat die aanduiding bij de eerstvolgende herziening van de site (deze zomer) verdwijnen. Het is nog onduidelijk wat vervolgens met de verzendlijst aan SAXION-stafleden gaat gebeuren: blijven die geïnformeerd worden of wordt die lijst niet meer bijgehouden en daarna verwijderd? In elk geval krijgt u nu nog de informatie-zending voortkomend uit #35 van Civis Mundi. Over twee maanden zien we verder. Als u er zeker van wilt zijn dat u de informatie over corruptie en integriteit blijft ontvangen, meldt u dan aan als (gratis-)abonnee van Civis Mundi (zie de website), of laat aan mij weten dat u op de verzendlijst wilt blijven dan verhuis ik uw adres naar een andere verzendplek. Bedenk dat dit een heel bijzondere service is, iedereen heeft met corruptie te maken, in alle bedrijfstakken en op alle levensterreinen. Ook studenten doen er verstandig aan zich de essentialia eigen te maken zodat zij later in hun (beroeps)leven weten waar ze waakzaam moeten zijn en hoe ze valstrikken kunnen vermijden.
Ga ook naar www.corruptie.org
Civis Mundi #35
- Thema 26: Integriteit en corruptie
- NB: andere websites over corruptie door Michel van Hulten
http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=2828& - Morele Managers, Morele Moed (column) door Dr. Leonie Heres en drs. Alain Hoekstra
http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=2829& - Visualiseren van sociale netwerken op basis van kwalitatieve bronnen door Willem-Jan Verhoeven & Jasper Bik
http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=2830& - Lobbycratie – video’s:
- Corruptie en Polderen is alles onderling regelen door Esther van Fenema en Willeke Slingerland
http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=2832& - Lobbycratie en corruptie in Nederland door Esther van Fenema interviewt ook Arjen Tillema
http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=2833& - Klokkenluiders aantrekkelijk voor advocaten
http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=2834&
Dr. Michel van Hulten
Buitenplaats 49, 8212 AB Lelystad (the Netherlands)
tel. (+31-0)320-221 279
michel@vanhulten.com
www.corruptie.org
———————————————————————————————————
Civis Mundi digitaal # 34, Thema 26: Integriteit en corruptie
December 2015, Recente ontwikkelingen en tendenties
In dit nummer publiceren we een aantal korte bijdragen over recente ontwikkelingen en tendenties op het terrein van integriteit en corruptie, voorafgegaan door een oproep tot meer democratie van Michel van Hulten, waarbij hij de gangbare praktijk van partijpolitieke benoemingen als netwerkcorruptie ter discussie stelt. Onder thema 6.1 is dat al herhaaldelijk gedaan, en zelfs al veel eerder in Civis Mundi als gedrukt medium; eerst in het themanummer Het benoemingsbeleid en het vraagstuk van machtsverdeling (Civis Mundi, II, 11-12, 1974), en daarna, naar aanleiding van de Fortuynrevolte, ook in het Civis Mundi Jaarboek 2004, Opstand der burgers, met name in hoofdstuk 2. Deze praktijk van politieke benoemingen, die voor politiek ongeorganiseerden gesloten is, wordt nu ook als netwerkcorruptie geattaqueerd. Hoe lang kan die praktijk zich als zodanig nog handhaven?
Inleiding en overzicht – Michel van Hulten
Oproep voor meer democratie
Deugd
Van afvinken naar aanspreekbaarheid
Verschuivende aandacht voor bestrijding van corruptie
5 Key Trends in Global Anti-Bribery Enforcement
————————————————————————————————-
Civis Mundi #33, Thema 26: Corruptie en integriteit, 04 oktober 2015
In dit nummer na een korte inleiding van Michel van Hulten relevante informatie over vier heel verschillende onderwerpen, te weten:
– Het FIFA-schandaal: een analyse over corruptie in de wereldvoetbalbond FIFA, gemaakt door het Department of Justice te Washington. Een nieuwe reeks arrestaties in deze FIFA-zaak is aangekondigd; de voorzitter, Sepp Blatter, is door de Zwitserse justitie inmiddels aangeklaagd;
– De noodzaak tot oprichting van een Steunpunt Integriteitsonderzoek Politieke Ambtsdragers, onder de titel Integriteit in het gedrang, op persoonlijke titel geschreven door Hans Groot en Alain Hoekstra;
– Bewerking van een scriptie van de Leidse masterstudente Lize Kooijman, waarin de meldingen van integriteitsschendingen, afkomstig van vier ministeries (Financiën, Binnenlandse Zaken, Infrastructuur en Milieu en Veiligheid en Justitie) nader worden geanalyseerd;
– En ten slotte twee video’s van gesprekken van Erik de Vlieger over lobbycratie met Syp Winia, die onderzoek deed naar het lobbyen door (ex-)politici, en met Michel van Hulten, die al vele jaren onderzoek doet naar corruptie, lobbyisme en de grenzen daartussen.
Inleiding (#33) – Michel van Hulten
Integriteit in gedrang – Hans Groot en Alain Hoekstra
Meldingen van integriteitsschendingen: een ontwikkeling van aandacht en zorg – Lize Kooijman
Video-gesprekken van Erik de Vlieger over lobbycratie met Syp Winia en Michel van Hulten
—————————————————————————————————
Thema 26: Corruptie en integriteit
In dit nummer plaatsen we twee aankondigingen achter elkaar die (opnieuw) laten zien dat de belangstelling voor de maatschappelijke en economisch-financiële problematiek van financiële fraude, waar binnen ook corruptie, toeneemt en maatschappelijk bespreekbaar wordt. Vooral dat laatste is een goed teken!
Een blijvende, grotendeels publiek toegankelijke gegevensbank over corruptie – Michel van Hulten, lees verder »
Corruption & Integrity in the Netherlands (1945 – present) – Michel van Hulten,
lees verder »
28 mei 2015, Launch Institute for Financial Crime – Michel van Hulten, lees verder »
———————————————————————————–
Civis Mundi digitaal #31, 28 mei 2015,
http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2601
In dit nummer zet Michel van Hulten zijn informatie over corruptie in Nederland voort met nieuwe voorbeelden daarvan, zoals die in twee Nederlandse kranten gesignaleerd zijn, met daaraan toegevoegd een korte notitie over corruptie in het buitenland. Wie de fout inging, waren steeds machthebbers in hun organisaties. Is het vanwege die in handen van weinigen (oligarchen) geconcentreerde macht dat er zo aarzelend met corruptie wordt omgegaan?
————————————————————————————
Civis Mundi #30, Zand en klei bestuursculturen & witwasserij in Londen
Onder dit thema wordt na de kleine corruptie de grote corruptie aan de orde gesteld, en de rol van politieke partijen in dit verband. Daarbij komt ook een opvallend rapport aan de orde van Transparency International UK onder de titel ‘Corruption on your Doorstep. How corrupt capital is used to buy property in the UK’. Voor geïnteresseerden is een link naar dit rapport onderaan het artikel opgenomen. Wordt beschikbaar crimineel geld alleen in Londen witgewassen door aankopen van onroerend goed, of is iets dergelijks ook aan de hand in onze Randstad? Welke rol spelen daarbij onze bankiers, makelaars en notarissen?
Het OM wordt opgeroepen uit te zoeken, wie momenteel huizen koopt in de Randstad, en uit welke bron dat gefinancierd wordt.
Corruptie en macht: de praktijk in vijf aspecten – Erwin van de Pol
Een artikel over de vraag wat met name de factoren zijn die corruptie in de hand werken. Dat wordt onderzocht aan de hand van een vijftal corruptiegevoelige aspecten:
- Individuele omgang met macht door linkse of rechtse politici;
- Het Johan Cruyff syndroom onder bestuurders;
- Zand en klei bestuursculturen;
- Functiemenging;
- Oneindige goedheid.
http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2545
———————————————————–
Witwasserij in het groot – Michel van Hulten
‘Show how UK property launders the wealth of the global corrupt’
———————————————————————————
Civis Mundi # 29, donderdag 19 februari 2015
Corruptie in de politiek en in de bankenwereld. Dekt de élite misdragingen af?door Michel van Hulten
Twee opmerkelijk lange, corruptie-gerelateerde TV-uitzendingen in slechts enkele dagen na elkaar. Dat dit kon gebeuren is alleen al een teken dat er verhoogde belangstelling bestaat voor het verschijnsel in onze maatschappij dat we aanduiden met het woord ‘corruptie’. Zie verder: http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=2512
Op 7 januari 2015 in ARGOS-HUMAN de uitzending Medialogica, hoe het beeld: Van Rey de corruptiebestrijder, veranderde in de werkelijkheid: Van Rey, de corruptieverdachte.
http://www.npo.nl/argos-tv-medialogica/07-01-2015/VPWON_1234428
Deze uitzending wijst vooruit naar de rechtszaak die begint te spelen vanaf 22 januari 2015 waarin Van Rey staat als beklaagde. Ongetwijfeld wordt dan ook gerefereerd aan het rapport ‘De schijn en de feiten, een onderzoek naar mogelijke belangenverstrengeling in de gemeente Roermond’ van 18 maart 2012, opgesteld door de onderzoekers Mw Mr. W. Sorgdrager en Prof. dr. P.H.A. Frissen. http://www.onderzoeksraadintegriteitoverheid.nl/fileadmin/Redacteuren/Documenten/Rapporten_en_documenten/Eindrapport-Commissie-Sorgdrager-Frissen-18-maart-2012.pdf
Op 26 december 2014 kwam VARAVPRO al met De verleiding van het grote geld (84 min. 15 sec): ‘iedereen kent verleidingen. Hoe moeten we hiermee omgaan?’ Jort Kelder zoekt grenzen op in een thema-uitzending over verleidingen en moraal. De stuwende motor in het programma is het spraakmakende toneelstuk De verleiders: de casanova’s van de vastgoedfraude. De indrukwekkende proloog-monoloog die deze uitzending en de discussie met de gasten inleidt staat hierna uitgeschreven. Nog meer de moeite waard is die ook te beluisteren, zie de link: http://www.npo.nl/de-verleiding-van-het-grote geld/POMS_S_AT_729450 (84:51 sec)
Jort Kelder praat met gasten Bram Bakker, Erik de Vlieger, Gerard Spong en Ad Bos over hun eigen leven vol verleidingen. Uitgangspunt is het toneelstuk De Verleiders, waarin vastgoedhandelaren bezwijken voor die verleiding.
Met toegevoegd: DE VERLEIDING VAN HET GROTE GELD, AVROTROS – IDTV, vrijdag 26 december 2014, Jort Kelder zoekt de grenzen op. Tekst van de Proloog – monoloog (uitgesproken door Pierre Bokma).
———————————————————
Civis Mundi # 29, donderdag 19 februari 2015
Hernieuwde heibel over niet-integer gedrag in de VVD door Lourens J. Posthumus
Hoe kan dat nou?
Een kritische analyse en een advies.
Niet alles wat oneerlijk is kan corruptie genoemd worden. Om voor corrupt in aanmerking te kunnen komen, heeft iemand een bepaalde status en enige macht nodig waarvan eventueel misbruik gemaakt kan worden.
Zie verder: http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2513
———————————————————
Civis Mundi # 29, donderdag 19 februari 2015
Nederlandse elites met opmerkelijke gêne voor eigen leidinggevende machtsposities die desondanks naarstig begeerd worden
door Wim Couwenberg,
Hoe Nederlandse elites het wantrouwen tegen hun machtspositie parereren.
In het Sociaal en Cultureel Rapport 2014 met een onderzoek naar verschillen in Nederland valt te lezen dat Nederlanders een zekere ongelijkheid accepteren, maar elites wantrouwen.
Zie verder: http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=2514
=================================================
Civis Mundi # 28, vrijdag 05 december 2014
Corruptie: schuldigen en systemen
door Michel van Hulten
Corruptie is een ziektevirus dat onze economieën heeft aangetast. Velen zijn het erover eens dat corruptie moet worden voorkomen, en waar dat niet lukt dient te worden bestreden – ook al is het een wanhopige strijd met weinig kans op een gunstig resultaat, en al helemaal geen kans op absoluut succes.
Met mijn collegae SAXION- corruptie-onderzoekers zochten we in onze eerste jaren (nog tot ongeveer 2010) vooral naar ‘schuldigen’ en bestreken we met ons onderzoek de hele wereld, want ‘corruptie is overal te vinden, maar toch wel in het bijzonder in andere werelddelen’.
Zie verder: http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=2452
Dit artikel is eerder gepubliceerd onder de titel Schuldigen en systemen, in: Liberaal Reveil 3 – 2014 Van Hulten.pdf
———————————————–
Civis Mundi # 28, vrijdag 05 december 2014
New book on integrity in politics and government by RSM professor Muel Kaptein
Het is zeker relevant ook na lezing van een of meer artikelen over ‘integriteit’ in de September 2014 uitgave van Liberaal Reveil, dan ook het jongste boek van Muel Kaptein te down-loaden, een gratis e-boek. Kernzin: ‘Serve and handle your power with integrity’. Zie verder: http://www.rsm.nl/fileadmin/Images_NEW/News_Images/2014/Servant_of_People.pdf
‘Servants of the people, abbreviated ‘SPs’, are all those who hold a position, paid or unpaid, in politics and government. The people grant them power under the condition that they serve and handle this power with integrity. But how should they do that? The free e-book The Servant of the People: On the power of integrity in politics and government offers the necessary concepts, insights and guidelines.’
==============================================================
Civis Mundi # 26, woensdag 20 augustus 2014
Corruptie, week 23, juni 2014, krantenberichten in NRC Handelsblad en de Volkskrant
door Michel van Hulten
Ik verbaas me er steeds weer over dat ‘corruptie’ politiek geen belangrijk woord is geworden in discussies over bestuur en beleid in Nederland. Dit temeer omdat het woord toch bepaald niet ontbreekt in onze dagelijkse pers. Daarom heb ik – uitsluitend door het toeval bepaald – één week kranten, met name de Volkskrant en NRC Handelsblad, doorgenomen (week 23 van maandag 2 tot en met zaterdag 7 juni 2014) en opgezocht wat die kranten ons in die week te melden hadden over corruptie en integriteit.
Zie verder: http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2372
=================================================
Civis Mundi #25, vrijdag 27 juni 2014
Appèl tegen corruptie is geen bedrijfseconomisch sommetje
door Muel Kaptein
Met toestemming van de auteur werd dit artikel ook in Civis Mundi gepubliceerd nadat het eerder al verscheen in Me Judice (13 maart 2014). Verwacht mag worden dat zijn inzichten hiermee een heel ander publiek bereiken. Belangwekkend is vooral dat de auteur zo nadrukkelijk aandacht vraagt voor de verruiming van de bedrijfsethische verantwoordelijkheid. “Het gaat niet langer om alleen omkoping van ambtenaren maar ook om omkoping tussen bedrijven. Het gaat ook niet alleen om het niet betalen van steekpenningen maar ook om het niet betalen van zogenaamde ‘facilitating payments’, dat wil zeggen ‘smeergeld’ in de ware betekenis van het woord. En het gaat niet alleen om feitelijke corruptie maar ook om het vermijden van de schijn daarvan of alleen al de intentie daartoe. Basisidee achter deze verbreding is het besmettingseffect.”
Muel Kaptein doet met name onderzoek naar het managen en meten van ethiek en integriteit binnen het bedrijfsleven. Zijn jongste boek-publicatie is Dienaren van het Volk: over de macht van integriteit (2013, zie hiervoor # 28), met als slotzin:
‘Integriteit is ten slotte u. Er is uiteindelijk maar één iemand verantwoordelijk voor de eigen integriteit. Dat is de persoon zelf. En er is uiteindelijk maar één iemand die de eigen integriteit gestalte kan geven. En dat is eveneens de persoon zelf. Kortom, integriteit bent u nu.’
Zie verder: http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2328
==============================================================
Civis Mundi, # 23/24, dinsdag 18 maart 2014
Ter inleiding van het artikel van Stef Schenkelaars door Willeke Slingerland, docent International Recht, SAXION, Academie Bestuur, Recht & Ruimte, Deventer/ Enschede.
Eind 2011 en begin 2012 publiceerde een groot aantal EU-landen de landenstudies naar het ‘Nationale Integriteitssysteem’ (NIS). In deze studies viel te lezen hoe het ervoor stond met het landelijke totaalpakket van instituties en instrumenten bedoeld om integriteit te realiseren en corruptie te bestrijden.
Zie verder: http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2278
——————————————————
Civis Mundi, # 23/24, dinsdag 18 maart 2014
De rol van de Rekenkamer in het Nationale Integriteits Systeem– Een institutionele analyse van die rol in 27 EU lidstaten
Door Stef Schenkelaars, MBA*
Een bijdrage van Stef Schenkelaars, afgestudeerd in de Organisatie Wetenschappen naar de rol van de Rekenkamer bij het goed functioneren van het Nationale Integriteitssysteem zoals gedefinieerd door de anticorruptie organisatie Transparency International. Schenkelaars vergelijkt in zijn artikel de Rekenkamers van 27-EU landen op aspecten als rolopvatting, wijze van besturen, en beschikbare capaciteit. Zijn artikel laat eens temeer zien dat het van groot belang is om bij grote maatschappelijke vraagstukken zoals corruptiebestrijding en intergriteitsbevordering, een holistische of integrale benadering te kiezen waarbij gekeken wordt in hoeverre instituties hun eigen rol effectief vervullen. De praktijktoets is hierbij van groot belang. Zijn bijdrage wordt ingeleid door Willeke Slingerland, docent-onderzoeker integriteit en docent internationaal recht bij SAXION, Academie Bestuur, Recht&Ruimte, Deventer/Enschede.
Zie verder: http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2279
==============================================================
Civis Mundi # 22, maandag 13 januari 2014.
Corruptie en publieke waarden in de Republiek (1650-1747)
door Michel Hoenderboom
Corruptie is iets van alle tijden. Het hedendaagse bestuur komt de laatste tijd geregeld in het nieuws doordat bestuurders beschuldigd worden van corrupt handelen, variërend van bedenkelijk declaratiegedrag tot omkoping bij aanbestedingen. Recente schandalen omtrent bestuurders zoals Ton Hooijmaijers, Jos van Rey en Wilma Verver geven aan dat voor gezagsdragers reputatieschade altijd op de loer ligt. Opvallend genoeg hebben bestuurders niet altijd een notie van wat acceptabel of juist onacceptabel gedrag is en wat nu precies de publieke waarden zijn waar zij zich maar beter aan kunnen houden. Vraag is dan ook wat de bestuurder van nu zou kunnen leren van de fouten uit het verleden?
Hoenderboom concludeert, dat aan het begrip corruptie geen eenduidige invulling gegeven kan worden. Vandaar het ontbreken van een definitie. Hij kiest voor een benaderingswijze, waarin nagegaan wordt, hoe corruptie in een bepaalde tijd en context geconstrueerd wordt. Corruptie wordt derhalve opgevat als een constructie die moeilijk in één definitie te vangen valt.
Zie verder: http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2223
================================================
Civis Mundi # 21, oktober 2013
Corruptie en goed bestuur in modern Nederland: een historische visie
door Ronald Kroeze,
http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2202#top
Recensie in De Volkskrant, woensdag 30 oktober 2013, Hollandse schandalen
Ronald Kroeze: Een kwestie van politieke moraliteit, politieke corruptieschandalen en goed bestuur in Nederland, 1848-1940, Verloren; 335 pagina’s; euro 32.
Ronald Kroeze analyseert de moraal van vooroorlogs Nederland.
Minister Betz van Financiën beloofde tijdens de verkiezingsstrijd in 1864 in een brief de voorgenomen belastingverhoging voor Limburg niet door te voeren wanneer de lokale kiezers opnieuw op het liberale Kamerlid van dit kiesdistrict zouden stemmen. De ’Limburgsche brievenaffaire’ eindigde met het aftreden van de bewindsman en de gepousseerde volksvertegenwoordiger.
Oorzaak van de publieke verontwaardiging bij het ’Billitonschandaal’ (1882-1892) was de onrechtmatig verleende concessie aan een particuliere onderneming voor de tinwinning op het gelijknamige Indonesische eiland. Een select gezelschap van directieleden, commissarissen en aandeelhouders incasseerden het astronomische bedrag van 70 miljoen gulden. De rijksschatkist liep een fortuin mis. Bekritiseerd door parlement en pers traden de zittende minister van Koloniën en gouverneur-generaal in 1892 af.
Tijdens de zaak-Oss (1938-1939) kwam de katholieke minister van Justitie C.M.J.F. Goseling in het nauw. Hij had de koninklijk onderscheiden marechaussee-brigade in Oss zijn opsporingsbevoegdheid afgenomen. Hield Goseling katholieke bestuurders en geestelijken, die verdacht werden van fraude en seksueel misbruik, de ministeriële hand boven het hoofd? Een meerderheid van de Tweede Kamer geloofde in Goselings persoonlijke integriteit, maar veroordeelde zijn optreden. De bewindsman had zich laten leiden door de kwalijke influisteringen van de Osse burgemeester, een belanghebbende bankier en een konkelende procureur-generaal.
Goseling verkondigde bovendien dat er voor geestelijken een andere omgang met rechtsprincipes gold. Buiten het katholieke volksdeel kon zijn uitspraak destijds slechts op afkeuring rekenen. De val van het kabinet op 25 juli 1939 over financiële politiek voorkwam een smadelijk aftreden van de bewindsman.
Kroezes beschrijving van deze politieke corruptieschandalen in samenhang met tijdgebonden idealen van goed bestuur en politieke moraliteit levert een compleet beeld op. Terecht besteedt Kroeze aandacht aan de katalyserende rol van de massapers in schandalen. Ook de vergelijking met gelijksoortige schandalen in andere landen is verhelderend. De slotsom luidt overigens dat politieke corruptie hier veel minder voorkwam en werd geaccepteerd dan in Groot-Brittannië of Frankrijk.
============================================================
De sleutelrol van politieke partijen in het Integriteitsysteem
door Willeke Slingerland & Johan Wempe
De affaire Jos van Rey zorgt voor veel commotie binnen de VVD-gelederen. Velen buiten de VVD zien het vooral als een VVD-probleem. Binnen de VVD wordt openlijk gesproken over het royeren van Van Rey in de overtuiging dat dan het probleem is opgelost en dat zo de imagoschade tot een minimum beperkt blijft. Volgens ons is dat ten onrechte. Er is meer aan de hand. Het wordt tijd de juiste les te trekken. Niet alleen door de VVD, maar ook door andere politieke partijen. De affaires rond de VVD-politici vergen een doordenking van de rol van politieke partijen in de samenleving.
In het vorig jaar gepubliceerde rapport over het NIS – Nederlandse Nationaal Integriteitssysteem, (http://www.transparency.nl/wp-content/uploads/2012/05/TI-NL-Samenvatting1.pdf, 44 pagina’s) dat door de auteurs van dit artikel in opdracht van Transparency International Nederland is opgesteld, wordt al gewezen op de rol van politieke partijen in de wijze waarop integriteit in Nederland georganiseerd is. Politieke partijen vervullen een sleutelrol in het Nederlandse Integriteitsysteem. Ze zijn echter te typeren als ‘zwakke schakel’ omdat zij onvoldoende toegerust zijn op de verantwoordelijkheden die deze rol met zich meebrengt. De vrijheid van vereniging is dominant in het denken van politieke partijen. Eisen ten aanzien van interne partijdemocratie, transparantie, integriteit en verantwoordingsverplichtingen zijn beperkt en kunnen grotendeels naar eigen goeddunken worden vormgegeven. Tot voor kort gold dit ook voor de financiering van politieke partijen. Partijen hadden hiervoor in beperkte mate eigen regels opgesteld. Inzicht in de wijze van financiering van partijen was hierdoor beperkt.
Lees verder: http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2118
==================================================
Civis Mundi # 18, mei 2013
Cultuur en Corruptie door Michel van Hulten,
http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2071
Vaak wordt verwezen naar de ‘’cultuur’’ als mogelijke oorzaak voor ernstige misstanden in wetenschap en bestuur. Hierbij rijzen de volgende vragen: hoe komt het dat wetenschaps- en bestuurscultuur daartoe tenderen? Wat is er met het oog hierop mis in de cultuur van organisaties, sectoren of de hele samenleving? Hoe dat te onderzoeken? Als cultuur zo’n belangrijke factor is, hoe dat te verbeteren?
============================================================
Civis Mundi # 17, 08 maart 2013
Nederlandse corruptie in verleden en heden
door Toon Kerkhoff
Inleiding
Discussies over corruptie en integriteit in Nederland gaan niet zelden gepaard met historische nieuwsgierigheid. Vertonen ‘onze’ bestuurders nu beter of erger gedrag dan in het verleden? Bestonden hedendaagse vormen van corruptie toen ook? Welke overeenkomsten en verschillen zien we tussen heden en verleden? Mijn dissertatie gebaseerd op historisch onderzoek naar moreel protest en enkele corruptieschandalen in het gewest Holland tussen 1748 en 1813 – beoogt zulke vragen te beantwoorden. Dat kan niet zonder noodzakelijke beperkingen aan te geven. ‘Holland’ is immers niet direct gelijk te stellen aan de Republiek (laat staan het huidige Nederland) en enkele schandalen leveren nooit een volledig beeld op. Het gewest (als politiek-bestuurlijk en economisch centrum van de Republiek) mag wel worden beschouwd als een belangrijke graadmeter. De schandalen leveren soms expliciet – en vaak verborgen – informatie op over wat toen onder corruptie werd verstaan. Schandalen zijn daarnaast vaak zelf katalysatoren voor verandering in het denken over corruptie en goed bestuur. Ook de onderzochte periode 1748 – 1813 was met al haar omwentelingen van fundamenteel belang voor de vormgeving van het politiek-bestuurlijke systeem en het dominante waardenstelsel in het huidige Nederland.
Zie verder: http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=2034
============================================================
Civis Mundi # 16, dinsdag 15 januari 2013
Corruption Perceptions Index: Onverantwoord klasseren van ‘corruptheid’ van landen
door Michel van Hulten
In 1995 verraste het Berlijnse secretariaat van de net opgerichte non-gouvernementele organisatie (NGO) Transparency International (TI) de wereld met een rangordelijst van 41 landen geordend naar de mate van voorkomen van corruptie. Het aantal landen op de lijst groeide snel, rond het jaar 2000 waren het er al rond de honderd, nu – in 2012 – zijn het er 174. De lijst werd in het eerste jaar gepresenteerd onder de naam ‘Corruption Index’, daartegen werd heftig geprotesteerd. Het ging immers alleen om ‘indrukken’: wat ondervraagden in een aantal onderzoekingen ‘meenden te weten of te denken van corruptie’ in hun omgeving (‘perceptions’). Het ging niet om feiten. Dat kon ook moeilijk anders, want een nare eigenschap van corruptie is dat zowel betaler als betaalde er garen bij denken te spinnen als ze het geheim houden. Die extra verdienste zien ze beiden liefst niet wijd en zijd bekend. Geheimhouding gaat voor alles. Vanaf 1996 heette deze lijst dan ook ‘Corruption Perceptions Index’ (CPI). Ook de meervoudsvorm bleek belangrijk omdat er tussen landen nogal verschillend gedacht wordt over definiëring van corruptie. Helaas gingen alle regeringen, vele media en institutionele beleggers op de loop met deze lijst alsof die correct feitelijke corruptheid van landen zou kwalificeren. Met als gevolg dat stijging of daling op deze rangordelijst verstaan werd als winnen of verliezen in de strijd tegen corruptie.
Op 5 december 2012 werd door Transparence International een nieuwe lijst gepubliceerd van meest corrupte landen. Nu ontfermt het internationale secretariaat van TI zelf zich over het maken van deze lastige studie. Wat opvalt is dat het internationale bestuur en het secretariaat van TI, die beiden de CPI steeds sterk verdedigden, nu uitdrukkelijk aan de wereld laten weten dat de overgang van de produktie van Passau naar Berlijn, niet alleen een geografische verhuizing betrof, maar dat ook inhoudelijk de gebruikte methodiek en technieken van onderzoek kritisch zijn doorgelicht, opnieuw doordacht en opnieuw zijn uitgevonden waardoor de rangordelijst 2012 aanzienlijk gewonnen zou hebben in kracht en waarde.
Zie verder: http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=1998
==============================================================
Civis Mundi # 14, woensdag 31 oktober 2012
Nederland – Corruptieland (2). Inderdaad
door Willeke Slingerland en Michel van Hulten
beiden medewerkers van SAXION Academie voor Bestuur en Recht, Enschede/Deventer.
In Civis Mundi (#13, thema 26, Corruptieproblematiek) werd aandacht gegeven aan de enorme omvang van het zwart en grijs geld circuit in Nederland, aan de mogelijke omvang van corrupte betalingen in de orde van grootte van 10 miljard euro per jaar, en aan casuïstiek, corrupt gedrag van voornamelijk politici. Opvallend is dat de genoemden allemaal achtenswaardige medeburgers zijn, personen die u graag op kantoor en thuis ontvangt. Nu volgt onder dezelfde titel: ‘Nederland – corruptieland’ (maar zonder vraagteken), een systematische analyse van de wijze waarop integriteit in Nederland al dan niet geborgd wordt. Het totaal beeld wordt er niet vrolijker van.
Ter inleiding enkele ‘slogans’ (van een video van Grant Thornton accountants, http://www.gt.nl/ ):
Als het weer wat beter gaat met onze business, dan zullen we het onderwerp corruptie op onze agenda zetten.
Smeergeld? Dat is veel te negatief. Het gaat om zogenoemde ‘facilitation payments’, en in de omvang waarin wij dat doen mag dat gewoon!
De meeste klokkenluiders luiden de klok uit frustratie en eigen belang. Daarom lukt het ook niet om een veilig kader voor ze te scheppen.
Anticorruptiewetgeving. Ja, wij nemen de UK Bribery Act heel serieus. Waar ging die ook al weer over?
Zie verder: http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=1953
============================================================== Civis Mundi # 13, 06 september 2012
Nederland – corruptieland ?
door Michel van Hulten
Onze schaduw-economie
Jaarlijks loopt Nederland 30 miljard euro mis aan belastinginkomsten, schat Tax Justice Network [de Volkskrant 12-6-2012]. Dat bedrag spoort aardig met de conclusie die getrokken wordt door professor Friedrich Schneider in Linz (Oostenrijk), de autoriteit op het terrein van studies naar zwart (crimineel) en grijs (ongeregistreerd) geld.Hij concludeerde voor Nederland dat binnen onze nationale economie 11,1 procent niet geregistreerd wordt en daarmee belasting- en premie-heffing ontloopt. Het gaat volgens hem om een totaal bedrag van 66 miljard euro. Bij een belastingtarief van rond de 50%, levert ook dat een bedrag van zo’n 30 miljard euro als uitkomst op.
Het interessante aan dit jaarlijkse bedrag is dat het zo ongeveer dekt wat we in onze nationale schatkist momenteel tekort komen. Met andere woorden: als iedereen zijn belastingen en premies correct zou betalen dan komt er voldoende in de schatkist binnen om alle nu beoogde bezuinigingen overbodig te maken. (Wordt zoiets ook niet regelmatig gezegd over Griekenland aan de vele borreltafels in Nederland waar de situatie van Europa wordt besproken?)
Zie verder: http://www.civismundi.nl/index.php?p=artikel&aid=1912
——————————————————
Civis Mundi # 13, donderdag 06 september 2012
Introductie: Corruptie en politieke moraal
door Wim Couwenberg
In liberale democratieën wordt het benutten van openbare ambten en functies ten dienste van louter particuliere doeleinden en belangen – in de feodale orde een normale zaak – ervaren als een laakbare handelwijze. Dit komt tot uiting in de politieke moraal, die in het liberaal-democratische staatstype tot ontwikkeling komt en in de afwijzing en bestrijding van corrupt gedrag. De vraag wat de geldende politieke moraal inhoudt en wat als corrupt gedrag valt aan te merken is uiteraard nauw verbonden met de ontwikkeling van de politieke cultuur en is derhalve aan periodieke her-ijking onderhevig. Wat in de ene periode acceptabel wordt geacht, kan in een andere tot ongeoorloofd gedrag bestempeld worden. Ook zijn er nuanceringen die verband houden met verschillen in politieke cultuur tussen liberaal-democratische staten. Zo is er bijv. een duidelijke verschil tussen de VS van Amerika en Nederland op dit punt.
Zie verder: http://www.civismundi.nl/?p=artikel&aid=1911
==============================================================